'Οταν ο εθισμός διοικεί τον εγκέφαλο

Όλοι οι παράμετροι του εθισμού ενεργούν με την ίδια βάση : ενεργοποιούν μηχανισμούς στον εγκέφαλο, που προάγουν τα ωραία αισθήματα και τροποποιούν με, πολύ σπουδαία για τη ζωή, νευρωνικά κυκλώματα τον εγκέφαλο, που προκαλούν ευχαρίστηση και ηδονή.

Έτσι ότι προκαλεί χαρά, μπορεί να δημιουργήσει εθισμό και εξάρτηση.

Για την καλύτερη κατανόηση θα δώσουμε παρακάτω κάποιες σχηματικές απεικονίσεις για πώς δημιουργείται ο μηχανισμός της εξάρτησης και του εθισμού.

Ο υγιής εγκέφαλος

Στον υγιή εγκέφαλο εργάζεται κάθε νευρώνας σαν ένα μικρό κομπιούτερ. Δέχεται ερεθισμούς από άλλα νευρικά κύτταρα, τα επεξεργάζεται και κατόπιν, το αποτέλεσμα το μεταδίδει περαιτέρω σε άλλα νευρωνικά σχήματα. Η επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων γίνεται σε ένα σημείο όπου υπάρχει κενό και το οποίο ονομάζεται σύναψη. Όταν στην μία άκρη της σύναψης έρχεται ένας ηλεκτρικός ερεθισμός, τότε ελευθερώνονται κάποιοι νευροδιαβιβαστές, όπως η ντοπαμίνη.
Από την απέναντι όχθη της σχισμής βρίσκονται οι υποδοχείς που υποδέχονται το νευροδιαβιβαστή της ντοπαμίνης. Οι υποδοχείς αυτοί παίρνουν πλέον την χημική αντίδραση, που μεταφέρει η ντοπαμίνη, και την μετατρέπουν σε ηλεκτρικό ερεθισμό. Όσα ελεύθερα μόρια ντοπαμίνης μένουν στην σχισμή και δεν απορροφώνται από υποδοχείς της απέναντι όχθης επιστρέφουν πάλι στο αρχικό σημείο, από όπου ξεκίνησαν. Δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, επαναπροσλαμβάνονται από την αφετηρία τους.

Η εθισμένη μνήμη

Στις περιπτώσεις που έχουμε τη διεργασία του εθισμού, μια θάλασσα ντοπαμίνης φτάνει στους πρόσθιους μετωπιαίους λοβούς. Προκαλεί κάποια διέγερση εκεί στην μνήμη, η οποία αναδύει και παρουσιάζει ιδιαίτερα ευχάριστες αναμνήσεις. Έτσι, λοιπόν, ο εθισμένος αποζητά πλέον το ναρκωτικό, το οποίο θα του φέρει τις ευχάριστες αναμνήσεις. Όσο περισσότερο εθισμένος είναι, τόσο μεγαλύτερη είναι η απαίτηση από τον εγκέφαλο για την χρησιμοποίηση του ναρκωτικού. Η επανειλημμένη χρήση του ναρκωτικού δημιουργεί καινούριες εκρήξεις ντοπαμίνης, που διεγείρουν εκ νέου τη μνήμη προς καινούρια ώση ευχαρίστησης.
Αυτό συνεχίζεται σαν φαύλος κύκλος χωρίς ανακοπή μέχρι να φτάσει κάποτε σε ένα τέτοιο σημείο όπου η επιθυμία να μην διακόπτεται καθόλου. Για να διακοπεί η εξάρτηση, πρέπει να διακοπεί ακριβώς αυτός ο φαύλος κύκλος στο σημείο αυτό της διέγερσης των προμετωπιαίων λοβών.

Η πρόκληση της εξάρτησης  

Διάφορες ουσίες διεγείρουν με διαφορετικό τρόπο τους νευρώνες και προκαλούν με διαφορετικό τρόπο την έγχυση της ντοπαμίνης στην σχισμή. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως νικοτίνη, αλκοόλ και οπιούχα δημιουργούν μια διέγερση στους νευρώνες και τους υποχρεώνουν να εκχύνουν περισσότερη ντοπαμίνη. Η κοκαΐνην αντίθεταν μπλοκάρει την επαναπρόσληψη της ντοπαμίνης από την συνοπτική σχισμή. Δηλαδήν δεν την αφήνει να έρθει στην αρχική της θέση.
Με αυτόν τον τρόπον παραμένει εντός σχισμής και μόλις ελευθερωθούν οι υποδοχείς πάει και τους κλείνειν και δημιουργεί επιπρόσθετη ευτυχία ή ηδονή.

Η ανατομία της ηδονής 

Στο μέσο του εγκεφάλου διάφοροι νευρωνικοί σχισμοί επικοινωνούν μεταξύ τους έτσιν που δημιουργούν το λεγόμενο σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου. Μόλις, λοιπόν, αυτό το σύστημα από έναν ερεθισμό που παρουσιάζεται σε όλο τον οργανισμό νοιώσει ευχαρίστηση και ηδονή, το αποθηκεύει στην μνήμη και το επεξεργάζεται. Την στιγμή αυτή αρχίζει πλέον η έκχυση του νευροδιαβιβαστή της ντοπαμίνης στους μετωπιαίους λοβούς αμφοτερόπλευρα.
Ναρκωτικά που προκαλούν αυτή την διέγερση στους μετωπιαίους λοβούς και κατά κάποιο τρόπο, την έκχυση της ντοπαμίνης είναι μαζί με την νικοτίνη και το αλκοόλ τα οπιοειδή. Η νικοτίνη και η κοκαΐνη αυξάνουν το μέγεθος της ελεύθερης ντοπαμίνης που υπάρχει στην σχισμή. Αλκοόλ και οπιοειδή, αντίθετα, λειτουργούν σαν φρένο που ρυθμίζει την ποσότητα της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο.

Πώς ο εγκέφαλος προγραμματίζεται στον εθισμό

Τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου ρυθμίζουν την υπερέκκριση της ντοπαμίνης ανάλογα με τις ανάγκες τους. Καταρχήν, ελαττώνουν τους υποδοχείς της ντοπαμίνης έτσι ώστε να αποδυναμωθεί η ένταση του ερεθισμού.
Ταυτόχρονα, καταπιέζεται ο μηχανισμός παραγωγής φυσικής ντοπαμίνης. Με αυτόν τον τρόπο, όταν πλέον ελαττωθεί η διέγερση, δηλαδή, η ναρκωτική δράση, υπάρχει ελάχιστη ντοπαμίνη.
Αυτό αμέσως ξεκινά τα στερητικά συμπτώματα.